حج تجمیع و اوج عبادت اسلامی و فرصتی است که برای بیشتر انسان‌ها، فقط یک بار فراهم می‌شود. فرصتی که باید از ذره ذره و لحظه لحظه آن بهره برد. اما برای این بهره‌مندی باید قبل از آغاز اعمال حج با ابعاد مختلف این مناسک و اسرار آن به خوبی آشنا شویم؛ هر قدر میزان آشنایی ما با حقیقت حج بیشتر باشد، بهره بیشتری از آن خواهیم برد.

بر همین اساس درس‌گفتارهایی را با حضور کارشناسان و پژوهشگران حوزه حج و زیارت تهیه کرده شده است تا طی دقایقی کوتاه، اطلاعاتی فشرده، اما مهم در زمینه اسرار و ابعاد عمیق حج تمتع به زائران عرضه شود.

در بخش دیگری از این درس‌گفتارها، حجت‌الاسلام حمید احمدی، پژوهشگر و نویسنده حوزه حج و زیارت به تشریح «حج؛ تمرین زندگی موحدانه» پرداخته است که با هم این مطلب را می‌خوانیم.

چنانچه بیان شد، علما، اهل معرفت و معنا گفته‌اند که حج عبادتی است که ظاهر و باطن و همچنین فواید و بهره‌هایی برای حج‌گذار و جامعه دارد و اساساً گفته‌اند، خداوند در حج، مسلمانان، اهل ایمان و کسانی که استطاعت دارند را فراخوانده و برای حضور در سرزمینی دعوت کرده است که اولاً با هجرت و کوچ و دست کشیدن از تعلقات شروع می‌شود و اجتماع در زمان و مکان معینی است و از همه ملل، اقوام و مذاهب حضور دارند، از همه طیف‌ها و اقشار اعم از کم‌سواد، باسواد، با تحصیلات عالی، تاجر، بازرگان، کارگر و ... حضور دارند که سرمایه بزرگی برای جهان اسلام است. حج معرض و صحنه‌ای برای تجلی، درخشش و حضور امت اسلامی بوده و نمونه جامعه کوچکی از جامعه بزرگ اسلامی است.

در چنین جامعه افراد به چه منظور قرار می‌گیرند؟ یکی از این ابعاد و ثمره این کار، تمرینی برای داشتن زندگی موحدانه و توحیدی است. اسلام آموزه‌هایش را تبیین کرده است، اما اگر این موارد به منصه ظهور برسد و تحقق یابد، کمک می‌کند که مسلمان طعم، رنگ و بوی این عبادات، آموزه‌ها و ارزش‌ها را بچشد و درک کند.

حج این صحنه و عرصه و فرصت را در اختیار قرار می‌دهد. با اینکه هر کسی مسئول اعمال خودش است، اما در جمع قرار می‌گیرد و باید حواس، نگاه و توجهش به دیگران باشد تا حضورش باعث اذیت و آزار دیگران نشود. این همان موضوعی است که در جامعه توحیدی باید مورد توجه قرار گیرد و نسبت به دیگران نباید بی‌تفاوت باشیم. در واقع اول مسئول اعمال خودمان هستیم و در مقابل کاری که انجام می‌دهیم مسئولیم و باید پاسخگو باشیم و حج این چنین است.

نسبت به دیگران هم مسئولیت داریم، یعنی نسبت به افرادی که با ما هستند، باید با هم حرکت کنیم و در جمع حقوق آنها را مراعات کنیم و نسبت به عمل و گفتارمان توجه داشته باشیم، چرا که در رابطه با اذیت و آزار دیگران، حتی بالا بردن صدا، خلاف رویه عادی با دیگران صحبت کردن، اذیت و آزار حتی جانداران و گیاهان و ... منع شده‌ایم و این زندگی مسالمت‌آمیز است که با ذکر نام و یاد خداوند آمیخته است. هر کسی این کار را انجام می‌دهد، برای هدف و غایت بزرگتر و برای کانون نورانی و مهمتری به نام خداوند است؛ لذا در حج جامعه جدیدی خواهیم داشت که مدنیت و جامعه نویی است که آمیخته با توحید است و همه با یک هدف و به یک سو اما با رنگ‌های مختلف می‌روند. گرچه با پوشیدن یک لباس احرام به ظاهر یکی می‌شوند، اما زبان‌ها و فرهنگ‌ها و رنگ‌ها متفاوت است و با این وجود حاجیان در کنار هم قرار می‌گیرند و زندگی می‌کنند تا به یک مقصد برسند.  

چنانچه رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ حج تمرینی برای یک زیست موحدانه و زندگی توحیدی مبتنی بر اخلاق، رعایت حقوق دیگران و به رسمیت شناختن دیگران و در کنار دیگران بودن است، اما همه افراد مسئول اعمال خود هستند و این ثمره حج است که ان‌شاء‌الله خداوند نصیب و روزی مهمانانش بگرداند.